Glütenin sağlığınız üzerindeki etkileri hakkında yeterince bilgi sahibi misiniz? Birçok kişi için glüten, keyifle tüketilen yiyeceklerin ana bileşeni olabilirken, bazı insanlar için bu protein ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Ayrıca, yaygın bir yanılgıya göre glütensiz beslenme bir diyet biçimi değildir; bu, özellikle glüten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişiler için sağlık açısından bir gerekliliktir. Peki, hangi işaretlere sahipseniz çölyak hastalığınıda dikkat etmeniz gerekir? İşte glüten alerjisinin 7 belirtisi…
ÇÖLYAK NEDİR?
Çölyak hastalığı, glüten tüketimine karşı bağışıklık sisteminin verdiği bir reaksiyonla ortaya çıkan bir hastalıktır. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Çölyak hastalığınız varsa, glüten tüketimi ince bağırsağınızda bağışıklık sisteminin bir tepki vermesine neden olur. Bu tepki, zamanla ince bağırsağınızın astarına zarar verir ve besinlerin emilimini engelleyerek emilim bozukluğu adı verilen bir duruma yol açar.
HANGİ BESİNLERİ TÜKETMEMENİZ GEREKİR?
Siyez, buğday nişastası, buğday kepeği, buğday tohumu, kırık buğday ve hidrolize buğday proteini gibi bileşenlerden kaçının. Emülgatörler, mono- ve di-gliseritler, baharatlar ve karamel renkleri de glüten içerebileceğinden uzak durulması gereken maddelerdir.
ÇÖLYAK HASTALIĞININ BELİRTİLERİ
1. Sindirim sisteminde bozulmalar:
Çölyak hastalığı olan bireyler, glüten tükettikten sonra ince bağırsakta iltihaplanma yaşarlar. Bu durum, bağırsak astarına zarar verir ve besin emiliminin zayıflamasına yol açarak ciddi sindirim rahatsızlıklarına neden olabilir. Sık sık ishal veya kabızlık gibi belirtiler görülürken, besin emiliminin zayıflaması soluk ve kötü kokulu dışkıya da sebep olabilir. Bu durum, elektrolit dengesizliği, dehidrasyon ve yorgunluk gibi önemli sağlık sorunlarına yol açabilir.
2. Yorgunluk:
Otoimmün rahatsızlıkları olan birçok kişi genellikle yorgun hisseder. Bunun birkaç nedeni vardır. Kronik ağrı, uyku bozuklukları, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik durumlar ile iltihaplanma bu faktörler arasındadır. Özellikle çölyak hastalığı, sağlıklı kırmızı kan hücreleri üretme yeteneğini etkileyen daha yüksek demir eksikliği anemisi riskiyle de ilişkilendirilebilir. Bu durum, enerji seviyelerinde azalma ve yorgunluk gibi çeşitli ciddi yan etkilere neden olabilir.
3. Cilt reaksiyonları:
Glüten intoleransı cildinizi de etkileyebilir. Kabarcıklı bir cilt rahatsızlığı olan Dermatitis Herpetiformis, çölyak hastalığının bir belirtisidir. Bazı kişilerde yaygın sindirim semptomları olmaksızın sadece cilt semptomları görülür. Glütensiz bir diyetin çeşitli cilt rahatsızlıklarının alerjisi olan kişilerde iyileşmeye yardımcı olduğu gösterilmiştir. Bu durumlar arasında sedef hastalığı, alopesi areata ve kronik ürtiker bulunmaktadır.
4. Depresyon:
2020’de Amerika’da yapılan bir çalışmaya göre, her 10 Amerikalıdan 1’i depresyon geçirdiğini bildirmiştir, bu oran ergenler ve genç yetişkinler arasında %20’ye kadar çıkmaktadır. Sindirim sorunları olan kişiler, altta yatan herhangi bir rahatsızlığı olmayanlara göre hem anksiyete hem de depresyona daha yatkın olabilirler. Depresyon ve anksiyete özellikle çölyak hastalığı olan kişiler arasında yaygındır. Glüten intoleransının depresyonu etkileyebileceğini öne süren birkaç teori vardır:
Duygudurum bozuklukları:
Çölyak hastalığı olan kişiler anksiyete veya depresyona yatkın olabilirler.
Vitamin eksikliği:
Vücudun besinleri düzgün bir şekilde emememesi nedeniyle ortaya çıkabilir, bu da malabsorpsiyon veya hiperhomosisteinemi olarak bilinir.
Glüten ekzorfinleri:
Belirli glüten proteinlerinin sindirimi sırasında oluşan peptitlerdir. Merkezi sinir sistemine müdahale ederek depresyon riskinizi artırabilirler.
Bağırsak mikrobiyomunuzdaki değişiklikler:
Zararlı bakteri miktarının artması ve faydalı bakteri miktarının azalması merkezi sinir sistemini etkileyerek depresyon riskinizi artırabilir.
5. Sebepsiz kilo kaybı:
Çeşitli faktörlerden kaynaklansa da, açıklanamayan kilo kaybı, teşhis edilmemiş çölyak hastalığının bir yan etkisi olabilir. Özellikle 3 yaşından küçük çocuklarda beklenmedik kilo değişimi daha yaygındır, çünkü bu yaş grubunda ciddi gastrointestinal semptomlar, örneğin iştahsızlık, ishal ve gelişememe daha sık görülür. Yetişkinlerde kilo kaybı görülebilse de, nadir bir durumdur.
6. Demir eksikliği anemisi:
Demir eksikliği, dünya genelindeki tüm anemi vakalarının %50’sini oluşturarak en yaygın besin eksikliğidir. Semptomları arasında düşük kan hacmi, yorgunluk, nefes darlığı, baş dönmesi, baş ağrıları, soluk ten ve zayıflık bulunur. Çölyak hastalığı, besin emilimini bozarak demir emiliminin azalmasına neden olabilir. Bu durum, bir sağlık uzmanının fark ettiği ilk çölyak hastalığı belirtileri arasında yer alabilir.
7. Eklem ve kas ağrıları:
Birçok insan eklem ve kas ağrısı yaşar, bunun birden fazla nedeni olabilir. Çölyak hastalığı olanlar genetik olarak belirlenmiş aşırı duyarlı bir sinir sistemine sahip olabilirler, bu da kas ve eklemlerde ağrıya neden olan duyusal nöronları daha kolay aktive edebilir.
